تاريخچه سفره هفت سين در ايران و اطلاعاتي كه بايد در مورد اجزاي سفره هفت سين بدانيد

عكس هاي بسيار زيبا از مدل هاي سفره هفت سين در سايت انسان شاد

هفت‌سين سفره اي است كه ايرانيان و فارسي زبانان هنگام نوروز مي‌آرايند.

اين سفره روي زمين يا روي ميز پهن مي كنند.

و همه ي اعضاي خانواده در زمان تحويل سال نو در كنار سفره هفت‌سين مي‌نشينند و براي داشتن سالي پر از شادي و خيرو بركت دعا ميكنند.

سفره هفت سين معمولا چند ساعت مانده به زمان تحويل سال نو چيده مي شود و بر صفحه اي بلندتر از سطح زمين چيده مي شد.

سفره هفت سين (خوان نوروزي) بايد سفيد باشد چرا كه نشانه پاكي و سفيد بختي و روشنايي است و نيز نشانه جهان بي پايان است كه بارگاه يزدان در آن است.

سفره هفت‌سين نوروزي بر پايه عدد مقدس هفت بنا شده است.

عدد هفت در زبان باستاني به نام ” امرداد” است.

امرداد معناي جاودانگي و بي مرگي نام داشت و از آنجايي كه اين عدد معناي زيباي زندگي و

جاودانگي را مي‌داد هفت واژه را به نشانه آن گزينه كرده و بر خوان نوروزي مي‌چينند.

به روايتِي هفت "سين"، نشانه هفت دانه گياهي است كه مي‌توان با آن سبزه نوروز را تهيه كرد: جو، ماش، عدس، ارزن، لوبيا، نخود و گندم.

در بسياري از منابع تاريخي آمده است كه «سفره هفت‌سين»  نخست «سفره هفت شين» بوده و بعدها به اين نام تغيير يافته است.

شمع، شراب ، شيريني ، شهد (عسل) ، شمشاد، شربت و شقايق يا شاخه نبات،

اجزاي تشكيل دهنده سفره هفت شين بودند.

برخي ديگر به وجود «هفت چين» در ايران پيش از اسلام اعتقاد دارند.

سخنران جامعه زرتشتي در اين باره مي گويد : در زمان هخامنشيان در نوروز به روي هفت ظرف چيني غذا مي گذاشتند كه به آن هفت چين يا هفت چيدني مي گفتند.

بعدها در زمان ساسانيان هفت شين رسم متداول مردم ايران شد و شمشاد در كنار بقيه شين هاي نوروزي، به نشانه سبزي و جاودانگي برسر سفره قرار گرفت.

بعد از سقوط ساسانيان وقتي كه مردم ايران اسلام را پذيرفتند، سعي كردند كه سنت ها و آيين هاي باستاني خود را هم حفظ كنند.

به همين دليل، چون در دين اسلام «شراب» حرام اعلام شده بود، آنها، خواهر و همزاد شراب را كه «سرك» مي شد انتخاب كردند و اينگونه شين به سين تغيير پيدا كرد.

هفت سين از هفت محصول زميني انتخاب مي شود تا از نعمتهايي كه خداوند به انسان بخشيده است، سپاسگزاري شود.

هفت سين نوروزي آئين پارسي است. (نه چيني، هندي، عربي، روسي و....) 

اجزايي كه بر روي سفره هفت سين قرار داده مي شوند بايد داراي پنج ويژگي زير باشد:

1. نام آنها پارسي باشد

2. با واژه " سين" آغاز شوند

3. داراي ريشه گياهي باشند.

4. خوردني باشند

5. نام آنها از واژه‌هاي تركيبي (مانند سبزي پلو، سير ترشي و ...) ساخته نشده باشند.

اجزاء درست و اصلي سفره هفت‌سين:

سيب، سير، سماك(سماق به عبارتي سماغ)، سركه، سمنو، سبزه، سنجد

هركدام از اين اجزا خود داراي نماد و نشانه اي هستند:

سبزه

 :♥: فرشته ارديبهشت و نماد آبهاي پاك و بيكران است :♥:

 :♥: نماد شادابي و سرسبزي و نشانگر زندگي بشر و پيوند او با طبيعت است :♥:

سيب

 :♥: فرشته زن، نماد باروري و پرستاري است :♥:

 :♥: نماد مهر و مهرورزي است :♥:

سير

 :♥: نماد اهورا مزدا است :♥:

 :♥: نماد ميكروب زدايي و پاكيزگي محيط زيست و سلامت بدن و نيز زدودن چشم زخم است كه بايد حتما بر سر سفره نهاده شود :♥:

سماق

 :♥: فرشته بهمن نماد باران است :♥:

 :♥: نماد چاشني و محرك شادي در زندگي به شمار مي روند :♥:

سمنو

 :♥: فرشته شهريور نماد خواربار است :♥:

 :♥: نماد زايش و باروري گياهان است و از جوانه هاي تازه رسيده گندم تهيه مي شود :♥:

سركه

 :♥: فرشته امرداد نماد جاودانگي است :♥:

 :♥: همانند سير نمايانگر پاكي محيط، زدودن آلودگي و باطل كردن سحر و جادو است :♥:

سنجد

 :♥: فرشته خورداد نماد دلبستگي است :♥:

 :♥: نماد عشق و دلباختگي است و از مقدمات اصلي تولد و زايندگي :♥:

 :♥: عده اي عقيده دارند كه بوي برگ و شكوفه درخت سنجد محرك عشق است :♥:

علاوه بر اجزايي كه در بالا معرفي كرديم چيز هاي ديگري را نيز بر سر سفره مي گذارند:

كتاب مقدس

بر سر سفره نوروزي ما مسلمانان قرآن و بر سر خوان نوروزي كليميان تورات گذاشته مي‌شود و

هر كس قسمتي از كتاب ديني خود را مي‌خواند تا سال نو را با آيه‌ هاي مبارك الهي شروع كرده باشد.

ماهي قرمز

يكي ديگر از زينت دهندگان سفره هفت سين، ماهي است، اسفند ماه در برج حوت است و حوت يعني ماهي.

در هنگام نوروز برج حوت به برج حمل تحويل مي‌گردد و از اين رو نمادي از آخرين ماه سال در خوان نوروزي گذاشته مي‌شود.

علاوه بر آن ماهي يكي از نمادهاي آناهيتا فرشته آب و باروري است كه وظيفه اصلي نوروز را كه باروري است بر عهده دارد.

خوردن سبزي پلو با ماهي نيز در شب عيد از اين روست و ظرف پر از آب با چند ماهي قرمز نماديست از روزي حلال.

::ماهي قرمز سمبل عيد كشور چين و چيني‌هاست كه به خوان هفت سين نوروزي ايراني ها وارد شده است.

غافل از اينكه در عيد چيني ها ماهي قرمز را رها مي‌كنند تا زندگي جريان يابد ولي

ما ماهي قرمز را اسير تنگ بلورين كرده و تا رسيدن مرگ آنها نگهداري مي‌كنيم.

آيينه

نماد جهان بي‌پايان و بارگاه خداوندي است.

به اعتقاد زرتشتي‌ها چون آخرين ماه سال زمان تولد آدم ابوالبشر است، بنابراين بايد نمادي از آن در خوان نوروزي باشد تا شكل پذيري آسان شود.

از اين رو آيينه‌اي در بالاي سفره نهاده مي‌شود و در اطراف آن شمع يا چراغي مي‌گذارند.

معمولا تعداد شمع‌ ها با تعداد فرزندان خانواده ارتباط دارد و نيز آيينه‌اي ديگر در زير تخم مرغ گذاشته مي‌شود تا

انعكاس وجود آدمي در آيينه ديده شود و نيز آيينه زير تخم مرغ هم نمايانگر تحويل سال است.

نان

بنياد تغذيه است و در سفره نشانه بركت و روزي است.

نان كه نمادي از بركت است، چه در گذشته و چه در حال بر سر سفره نوروزي مي‌گذاشتند و اكنون نيز يا نان سنگك بزرگي مي پزند و

براي بركت سفره بر آن مي‌گذارند يا اينكه نان را به صورت كماج شيرين درآورده بر خوان نوروزي مي‌نهند.

امروزه زرتشتيان علاوه بر نان معمولي نان‌هاي ديگري مانند

كماج، نان شير و چند نوع شيريني خانگي كه بيشتر جنبه تشريفاتي دارد، مي‌گذارند.

بر سر سفره هفت سين يزدي‌ها شيريني‌هاي معروف يزدي هم به چشم مي‌خورد كه

معمولا در ديس‌هاي بزرگ به طرز زيبايي چيده مي‌شود و در اعياد و جشن‌ها و به ويژه عيد نوروز مصرف فراوان دارد.

انار

انار از مقدس ترين درختان است كه تقدسش را همچنان تا به امروز حفظ كرده است.

درخت انار به سبب رنگ سبز تند برگ‌هايش و نيز به جهت رنگ و شكل غنچه و گل مانندش، همانند آتشدان است و هميشه مقدس بوده است.

پردانگي انار نماينده بركت و باروري و رزق فراوان است و نمادي است از باروري ناهيد.

زرتشتيان معمولا در تاس مس پر از آب يك عدد انار هم مي‌گذارند با اين باور كه اين ميوه پردانه در سال جديد بركت و رزق فراوان براي خانواده به همراه داشته باشد،

به ويژه انارهاي خوش آب و رنگ و آبدار شهر كويري يزد كه اكثرا براي استفاده در سفره‌هاي هفت سين در

پوششي از كاه در گودال‌هاي زميني نگه داري مي شود تا در سال نو به زيبايي سفره هفت سين بيفزايد.

سكه

نمادي از خير و بركت و درآمد است.

پول زرد و سفيد در خوان نوروزي نمادي است از شهريور امشاسپند كه موكل است بر

فلزات و بودن آن بر سر خوان كه موجب بركت و سرشاري كيسه است.

تخم مرغ

نشانه رنگارنگي نژادهاي مختلف بشري و تأكيد بر اين كه بني‌آدم اعضاي يكديگرند

تخم مرغ بايد به صورت رنگ كرده بر سر سفره هفت سين جلوه نمايي كند، زيرا كه تخم و تخمه نمادي است از نطفه و نژاد و

در روز جشن تولد آدميان كه تخمه و نطفه پديدار مي‌گردد تخم مرغ تمثيلي است از

نطفه باروري كه به زودي بايد جان بگيرد و زندگي يابد و زايش كيهاني انجام پذيرد.

پوست آن هم نمادي است از آسمان و طاق كيهان.

سپند(اسفند)

اسفند نيز نشانه‌اي است از دفع چشم زخم كه در زمان‌هاي كهن مقدس بوده، است و در مراسم نيايشي به كار مي رفته است.

امروزه نيز از آن براي دفع چشم زخم و به نيت درود فرستادن براي عزيزان از دست رفته و همچنين ضد عفوني كردن محيط استفاده مي‌شود.

زرتشتيان اسفند را در خوانچه مخصوصي مي‌نهند چراكه نشانه همه امشاسپندان و مقدسان است.

اسفند همراه با كندر و ديگر خوشبوهاي مخصوص آتش هميشه در خانه زرتشتيان وجود دارد و روزي 2 تا 3 بار آن‌ها را برآتش مي ريزند به خصوص

در مراسم سوگواري و شادي اسفند دود كردن امري رايج است.

شمع

به تعداد اعضاي خانواده براي آرزوي شادي و روشنايي زندگي آنهاست.

شعله افروخته شمع نماد روشنايي جاودانه است.

جامي پر از آب با چند قطره گلاب

نشانه تازگي و نماد باروري و وجود زندگي.

چند برگ نارنج به نشانه آرزوي سرسبزي روي آب شناور است. وجود نارنج شناور در آب، نماد شناوري زمين در كيان است.

تاريخچه سفره هفت سين در ايران و اطلاعاتي كه بايد در مورد اجزاي سفره هفت سين بدانيد