آداب و رسوم چهارشنبه سوري و اطلاعاتي كه بايد در مورد اين روز بدانيد.مصادف با 25 اسفند

 در اين مطلب از سايت انسان شاد براي شما عزيزان آداب چهارشنبه سوري كه در سال هاي گذشته رايج بوده را آورده ايم.

چهارشنبه‌سوري از جشن هاي ايراني است و جزو اولين مراسم و جشن نوروز حساب مي شود.

كه متاسفانه در اين سال هاي اخير مردم اين جشن و شادي مقدس را با كار هاي خطرناكشان به روزي پر از استرس تبديل كرده اند.

نام هاي ديگر چهارشنبه سوري ،شب چهارشنبه سرخ يا جشن چهارشنبه پايان سال نيز مي باشد.

مراسم چهارشنبه سوري در شب چهارشنبه آخر سال (يعني از غروب سه شنبه آخر سال) شروع مي شود .

چهارشنبه سوري از دو واژه چهارشنبه +سوري تشكيل شده است كه چهارشنبه نام روز هفته و سور به معناي جشن و شادي است.

:♥:سوري به معناي سرخ نيز مي باشد.يعني چهارشنبه سرخ:♥:

در ايران باستان در پايان هر ماه جشن و پاي‌ كوبي با نام سور مرسوم بوده‌ است و از طرف ديگر چهارشنبه نزد اعراب «يوم الارباع» خوانده مي‌شد و

از روزهاي شوم و نحس به شمار مي‌رفت و مردم بر اين باور بودند كه روزهاي نحس و شوم را بايد

با عيش و شادماني گذراند تا شياطين و اجنه فرصت رخنه در وجود آدميان را نداشته باشند.

منوچهري درباره روز چهارشنبه مي گويد:

چهارشنبه كه روز بلاست باده بخور                    به ساتكين مي خور تا به عافيت گذرد

طبق آيين باستان در اين روز آتش بزرگي روشن مي‌شده است كه تا صبح زود و بالا آمدن خورشيد روشن نگه داشته مي‌شده.

 در بعد از ظهر زماني كه آتش روشن مي‌كنند مردم از روي آن مي‌پرند و در زمان پريدن مي‌خوانند: «زردي من از تو، سرخي تو از من».

اين جمله نشانگر مراسمي براي تطهير و پاك‌ سازي مذهبي است كه واژه «سوري» به معني «سرخ» به آن اشاره دارد.

با بيان اين جمله مردم خواهان آن هستند كه آتش تمام رنگ پريديگي و زردي، بيماري و مشكلاتشان را بگيرد و بجاي آن سرخي و گرمي و نيرو به آنها بدهد.

چهارشنبه‌سوري جشني است كه امروزه در همه جاي ايران گسترش يافته است و هر شهر آداب و رسوم

مختلفي دارد كه در اين مقاله به هركدام اشاره اي مي كنيم.

در شاهنامهٔ فردوسي اشاره‌هايي درباره جشن چهارشنبه‌اي وجود دارد كه نشان‌ دهنده كهن بودن اين جشن است.

آداب چهارشنبه سوري

مراسم روشن كردن آتش

عنصر بنيادين جشن چهارشنبه سوري، عنصر آتش است.

مردم در شب آخرين چهارشنبه سال (يعني در هنگام غروب آفتاب روز سه شنبه آخر سال) در

جلوي منازلشان آتشي را روشن مي كنند و همه ي

اهل منزل از روي آن آتش مي پرند و مي گويند : زردي من از تو، سرخي تو از من

جمع كردن خاكستر آتش

خاكستر چهارشنبه سوري، نحس است، زيرا مردم هنگام پريدن از روي آن،

زردي و ييماري خود را، از راه جادوي سرايتي، به آتش مي دهند و

در عوض سرخي و شادابي آتش را به خود منتقل مي كنند.

زن هر خانه خاكستر را در خاك انداز جمع مي كند، و آن را از خانه بيرون مي برد و در سر چهار راه، يا در آب روان مي ريزد.

در بازگشت به خانه، در خانه را مي كوبد و به ساكنان خانه مي گويد

كه از عروسي مي آيد و تندرستي و شادي براي خانواده آورده است.

در اين هنگام اهالي خانه در را به رويش مي گشايند.

او بدين گونه همراه خود تندرستي و شادي را براي يك سال به درون خانه خود مي برد.

ايرانيان عقيده دارند كه با افروختن آتش و سوزاندن بوته و خار فضاي خانه را از موجودات زيانكار مي پالايند و

ديو پليدي و ناپاكي را از محيط زيست دور و پاك مي سازند.

براي اين كه آتش آلوده نشود خاكستر آن را در سر چهارراه يا در آب روان مي ريزند تا باد يا آب آن را با خود ببرد.

آجيل مشكل گشا

بعد از اينكه مراسم روشن كردن و پريدن از روي آتش تمام شد، اهل خانه و

خويشاوندان گرد هم مي‌آمدند و آخرين دانه‌هاي نباتي مانند: تخم هندوانه، تخم كدو، پسته،

فندق، بادام، نخود، تخم خربزه، گندم و شاهدانه را كه از ذخيره زمستان باقي‌مانده بود،

روي آتش مقدس بو داده و با نمك تبرك مي‌كردند و مي‌خوردند.

گذشتگان بر اين باور بودند كه هر كس از اين معجون بخورد، نسبت به افراد ديگر مهربان‌تر مي‌گردد و كينه و رشك از وي دور مي‌گردد.

امروزه اصطلاح نمك‌ گير شدن و نان و نمك كسي را خوردن و در حق وي خيانت نورزيدن، از همين باور سرچشمه گرفته‌است.

مراسم قاشق‌زني

در اين مراسم در گذشته دختران و پسران جوان، چادري بر روي سر و صورت خود مي‌كشند تا

شناخته نشوند و به در خانه دوستان و همسايگان خود مي‌روند.

صاحب خانه از صداي قاشق‌هايي كه به كاسه‌ها مي‌خورد به در خانه مي آيد و درون كاسه‌هاي آنان

آجيل چهارشنبه‌سوري، شيريني، شكلات، نقل و پول مي‌ريزد.

آيين قاشق‌زني احتمالاً نشات گرفته از اين عقيده است كه ارواح نيك درگذشتگان در رستاخيز آخر سال به ميان زندگان بازگشته و

به شكل افرادي كه رويشان پوشيده است به خانه بازماندگان سر مي‌زنند و زندگان براي يادبود و بركت به آنان هديه‌اي مي‌دهند.

مراسم شال انداختن

بعد از خاموشي آتش قاشق زني جوانان نوبت به شال اندازي مي رسد.

جوانان چندين دستمال حرير و ابريشمي را به يكديگر گره مي زدند، از آن طنابي رنگين به بلندي سه متر مي ساختند.

آنگاه از راه پلكان خانه ها يا از روي ديوار، آنرا از روزنه دودكش وارد منزل مي كنند و يك سر آن را خود در بالاي بام در دست مي گرفتند،

آنگاه با چند سرفه بلند صاحبخانه را متوجه ورودشان مي سازند.

صاحبخانه كه منتظر آويختن چنين شال هايي هستند، به محض مشاهده طناب رنگين،

آنچه قبلاً آماده كرده، در گوشه شال مي ريزند و گره اي بر آن زده،

با يك تكان ملايم، صاحب شال را آگاه مي سازند كه هديه سوري آماده است. آنگاه شال انداز شال را بالا مي كشد.

فالگوش ايستادن

از ديگر مراسم مربوط به چهارشنبه سوري ،فالگوش ايستادن است .

بدين معني كه كساني كه حاجتي دارند ، نيت مي كنند و سر چهار راه يا در معبري فالگوش مي ايستند و

به حرف نخستين عابري ، كه از كنارشان مي گذرد توجه مي كنند و

هر كلام كه از دهان او درآيد در استجابت مراد خود به فال بد يا خوب مي گيرند.

اگر گفته عابري موافق با آرزوي صاحب حاجت باشد آن آرزو را برآورده شده مي دانند.

بعضي ها به جاي رفتن به چهار راه و معابر ، اين كار را در پشت در اتاق انجام مي دهند و نخستين سخني

كه از پشت در اتاق شنيدند به فال بد و يا خوب در اجابت حاجتشان فرض مي كنند.

حريدن كندر و خوشبو

يكي از آداب چهارشنبه سوري اين است كه زنان به دكان عطاري مي روند و

از او «كندر و خوشبو» مي خواهند ، تا عطار مي رود بياورد زنان فرار مي كنند.

اين دكان بايد رو به قبله باشد.

سپس زنان به دكان ديگري كه رو به قبله باشد مي روند و «خوشبو» مي خواهند كه مراد اسفند است و چون عطار پي آن برود باز فرار مي كنند و

سپس به دكان سومي كه رو به قبله باشد مي روند و مقداري كندر و اسفند مي خرند و در خانه براي دفع چشم زخم و حل مشكل خود دود مي كنند.

كوزهٔ نو

ايرانيان در شب چهارشنبه سوري كوزه هاي سفالي كهنه خود را بالاي پشت بام خانه مي برند،و

به پايين پرت مي كنند و آن ها را مي شكنند و كوزهٔ نويي را جايگزين آن مي ساختند.

  اين رسم اكنون نيز در برخي از مناطق ايران معمول است و بر اين باورند كه در طول سال بلاها و

قضاهاي بد در كوزه متراكم مي گردد كه با شكستن كوزه، آن بلاها دور خواهد شد.

آداب چهارشنبه سوري در بعضي از شهر هاي كشور ايران

شيراز

افروختن آتش در معابر و خانه‌ها، فال‌گوشي، اسپند دود كردن، نمك گرد سر گرداندن.

در موقع اسفند دود كردن و نمك گردانيدن، وردهاي مخصوصي وجود دارد كه زنان مي‌خوانند.

در گذشته چهارشنبه سوري در شيراز صحن بقعه شاه چراغ بوده‌است و در آنجا توپ كهنه‌اي است، كه مانند توپ مرواريد تهران زنان از آن حاجت مي‌خواهند.

زنان در گذشته در حمامي كه آب آن از رودخانه سعديه مي‌آمد در اين روز به جهت رفع بلاها و گشوده شدن بخت دختران استحمام مي‌كرده‌اند.

شهرهاي كُردنشين

در شهرهاي كردنشين ايران، رسوم و مراسم آخرين چهارشنبه سال و نوروز بدين ترتيب است كه

ابتدا برفراز كوه ها؛ بالاترين نقطه كوه آتش روشن مي‌كنند و

همچنين در مكاني مناسب آتش بزرگي افروخته به دور آن به رقص محلي و پايكوبي مي‌پردازند.

كردها از ديرباز آتش را گرامي و مقدس مي‌پنداشتند و در ادبيات كُردي بسيار از آتش و مراسم نوروز كُردها يادشده است.

اصفهان و قزوين

افروختن آتش در معابر، كوزه شكستن، فال‌گوشي، گره‌گشايي و غيره كاملاً متداول است و

تمام آن آدابي كه در تهران معمول است در قزوين و اصفهان نيز رواج دارد.

قزويني‌ها در اين شب دختران دم بخت را با جارو از خانه بيرون مي‌رانند تا بختشان در سال جديد باز شود.

همچنين مردم اين شهر در اين شب بيشتر اشكنه مي‌خورند.

تبريز

آتش افروختن در اين اواخر متداول شده‌است.

در گذشته به جاي آتش افروختن و پريدن از روي آن صبح روز چهارشنبه كودكان و جوانان از روي آب روان پريده و

جمله «آتيل ماتيل چرشنبه بختيم آچيل چرشنبه» را مي‌گفتند.

آجيل و ميوه خشك خوردن از ضروريات است و ترك نمي‌شود اگر دوست يا مهمان و تازه‌واردي داشته باشند

بايد حتماً شب چهارشنبه‌سوري خوانچه‌اي از آجيل خام و ميوه خشك براي او بفرستند.

در تبريز آب‌پاشي از بام خانه‌ها بر سر عابرين نيز رايج است كه از آداب دوران ساسانيان بوده و

هنوز در ميان ارمنيان و زرتشتيان ايران معمول است كه در يكي از جشن‌هاي خود بر يكديگر آب مي‌ريزند.

لرستان

در لرستان اين مراسم مانند ديگر مناطق ايران با روشن كردن آتش آغاز شده و

روشن كردن آتش در ارتفاعات و غلتاندن آن به كمك وسيله‌هايي به پايين مرسوم است.

خراسان

در استان خراسان و شهر مشهد و خراسان جنوبي مردم در قديم در شب چهارشنبه سوري هيزم آتش مي‌زنند.

نام اين هيزم‌ها عبارت است از چرخه، خار و اسپند.

اسپند دود كردن و يا اسپند (اسفنج) به داخل آتش ريختن از آداب مردم خراسان در تمام جشن‌ها و مناسبت‌ها است.

در داخل آتش اسپند نمك مي‌ريزند كه حالت ترقه و انفجار دارد.

قم

در استان قم به علت محدوديت‌هاي زياد تعدادي از مردم جشن خود را در بيرون از شهر 5 الي 10 كيلومتر بعد از بوستان علوي برگزار مي‌كنند.

آداب و رسوم چهارشنبه سوري و اطلاعاتي كه بايد در مورد اين روز بدانيد.مصادف با 25 اسفند